మమైవాంశో జీవలోకే జీవభూతః సనాతనః ।
మనఃషష్ఠానీంద్రియాణి ప్రకృతిస్థాని కర్షతి ॥ 7
మమ, ఏవ, అంశః, జీవలోకే, జీవభూతః, సనాతనః,
మనః షష్ఠాని, ఇంద్రియాణి, ప్రకృతిస్థాని, కర్షతి.
(ఏమన) సనాతనః = పురాతనమైన; మమ ఏవఅంశః = నా అవయవమే (ఏకదేశం); జీవ లోకే = సంసారంలో; జీవ భూతః = కర్త, భోక్తయని ప్రసిద్ధి చెంది జీవుడైనదీ; ప్రకృతి స్థాని = ప్రకృతియందు అంటే కర్ణశష్కుల్యాది స్థానాలలో వెలయు; మనః షష్ఠాని = మనస్సుతో గలసి ఆరు; ఇంద్రియాణి = ఇంద్రియాలను; కర్షతి = ఆకర్షిస్తుంది.
తా ॥ (తదీయ ధామప్రాప్తి పొందినవారు తిరిగి రారు అని చెప్పబడింది; సుషుప్తి ప్రళయాలలో తత్ప్రాప్తి అందరికీ కలుగుతోందని వినికిడి.* అలాగైతే మరి సంసారి ఎవడు? అని ఆశంకించి సంసారిని చూపుతున్నాడు 🙂 నా అవిద్యా కల్పితాంశమే లోకంలో కర్తయూ భోక్తయూ అయిన జీవుడని ప్రసిద్ధి.* ఇతడే సుషుప్తి ప్రళయ కాలాలలో ప్రకృతియందు లీనములైన ఇంద్రియ పంచకాన్ని, మనస్సును* మళ్ళీ సంసారోప భోగార్థం ఆకర్షిస్తున్నాడు.* [సుషుప్తి, ప్రళయాలలో నా అంశమైన జీవుడు నన్నే పొందుతున్నప్పటికీ, సప్రకృతికుడైన నా యందు లీనుడవుతాడు. ఇటువంటి వారు ‘అవ్యక్తం నుండి మళ్ళీ ప్రభవిస్తున్నారు’ (8-18) అని చెప్పబడింది. కనుక, అవిద్వాంసుడు మళ్ళీ సంసారానికి వెలువడుతూ, ప్రకృతి యందు లీనములై ఉన్న స్వోపాధిభూతములైన ఇంద్రియాలను ఆకర్షిస్తున్నాడు. శుద్ధస్వరూప ప్రాప్తి పొందిన విద్వాంసుడు, బ్రహ్మపద ప్రాప్తియే పునర్జన్మ నాశకమని చెప్పిన రీతిగా, తిరిగి రాడు.]