నాసతో విద్యతే భావో నాభావో విద్యతే సతః ।
ఉభయోరపి దృష్టోఽంతః త్వనయోస్తత్త్వదర్శిభిః ॥ 16
న, అసతః, విద్యతే, భావః, న, అభావః, విద్యతే, సతః,
ఉభయోః, అపి, దృష్టః, అంతః, తు, అనయోః, తత్త్వదర్శిభిః.
అసతః = అసద్వస్తువుకు; భావః = అస్తిత్వం, ఉనికి; న విద్యతే = లేదు; సతః = సద్వస్తువుకు; అభావః = వినాశం; న విద్యతే = లేదు; తు = కాని; తత్త్వదర్శిభిః = తత్వవేత్తలచే; అనయోః = ఈ; ఉభయోః అపి = రెంటియొక్క; అన్తః = తుది స్వరూపం; దృష్టః = చూడబడింది. (ఉపలబ్ధము)
తా ॥ (‘శీతోష్ణాదులు అత్యంత దుస్సహములు, వీటిని ఎలా సహించగలను, సహించినప్పటికీ ఆత్మవినాశమే చేకూరగలదు’ – అనే శంక అసంగతం. ఎందుకంటే, తత్త్వవిచారంతో వీటినన్నింటిని సహించగలం.) అసత్తకు (అనాత్మ వస్తువులైన శీతోష్ణాదులకు ఆత్మయందు) ఉనికి లేదు; సద్వస్తువుకు (ఆత్మకు) వినాశం లేదు. తత్త్వవేత్తలు సత్-అసత్* వస్తువుల యథార్థ స్వరూపాన్ని సాక్షాత్కరించుకున్నారు. (ఇలా విచారణ చేసి సహించాలి.)
(గీత: 13-34, 14-19, 15-16, 17-18 చూ:)