మయాఽధ్యక్షేణ ప్రకృతిః సూయతే సచరాచరమ్ ।
హేతునాఽనేనకౌంతేయ జగద్విపరివర్తతే ॥ 10
మయా, అధ్యక్షేణ, ప్రకృతిః, సూయతే, స చర అచరమ్,
హేతునా, అనేన, కౌంతేయ, జగత్, విపరివర్తతే.
కౌంతేయ = కుంతీపుత్రా; అధ్యక్షేణ = సాక్షినైన; మయా = నాచేత (నేను సాక్షినై ఉండుటచేత); ప్రకృతిః = త్రిగుణాత్మికమైన మాయ; స చర అచరమ్ = స్థావర జంగమాత్మకమైన జగత్తును; సూయతే = సృష్టిస్తోంది; అనేన = ఈ; హేతునా = కారణం చేత; ఇదమ్ = ఈ; జగత్ = వ్యక్త-అవ్యక్తమైన విశ్వం; విపరివర్తతే = వివిధరూపాల పరివర్తనం పొందుతోంది.
తా ॥ కౌంతేయా! నేను అధ్యక్షుడనై ఉండడం చేత (అంటే, అధిష్ఠాతనై నిమిత్తభూతుడనవడం చేత) త్రిగుణాత్మకమైన మాయ స్థావరజంగమాత్మకమైన ఈ విశ్వాన్ని సృష్టిస్తోంది; ఈ కారణంగానే వ్యక్తమూ, అవ్యక్తమూ అయిన జగత్తు వివిధరూపాలలో పరివర్తనం పొందుతోంది. (నా అధిష్ఠాతృత్వం సాన్నిధ్యమాత్రమే అవడం చేత, కర్తృత్వ ఉదాసీనత్వాలు పరస్పర విరుద్ధాలు కావు.) (శ్వేతాశ్వతర ఉపనిషత్తు 9–10 చూ:)